براساس اسناد رسمی و گزارش منابع داخلی، ریاست تفتیش وزارت امور داخله‌ی گروه طالبان در بخشنامه‌ای تازه، استفاده از زبان فارسی (دری) را در مکاتبات رسمی ادارات این وزارت ممنوع اعلام کرده‌است. تنها ولایت‌های بدخشان، پنج‌شیر و بامیان از این دستور مستثنا شده‌اند؛ اقدامی که با واکنش منفی شماری از کارمندان و ناظران حقوق زبانی همراه شده‌است.
به گزارش خبرگزاری آگاه، سندی تازه‌منتشرشده از وزارت داخله‌ی گروه طالبان نشان می‌دهد که براساس تصمیم جدید ریاست عمومی تفتیش این وزارت، تمامی مکاتبات رسمی باید به زبان پشتو صورت گیرد و تنها سه ولایت فارسی‌زبان – بدخشان، پنج‌شیر و بامیان – از این دستور مستثنا شده‌اند.
این سند به امضای مفتی محمدسالم عبرت، رئیس عمومی تفتیش وزارت داخله‌ی طالبان، در ماه سرطان/تیر ۱۴۰۴ صادر شده و در آن تأکید شده است که تمامی کارمندان باید طی ۴۸ ساعت دستور را اجرا کرده و از آن اطمینان دهند.
در متن سند آمده است:
«تمام مکتوب‌ها، گزارش‌ها، استعلام‌ها، پیش‌نهادات و اسناد رسمی اداری باید به زبان پشتو نوشته شود. ولایت‌های دری‌زبان [بدخشان، پنج‌شیر، بامیان] از این قاعده مستثنا هستند.»
شماری از منابع در وزارت داخله‌ی طالبان به خبرگزاری آگاه گفته‌اند که این تصمیم در یک نشست رسمی حدود یک هفته پیش اتخاذ شده و تمامی بازرسان و کارمندان موظف شده‌اند که به‌طور کامل از آن پیروی کنند.
برخی کارمندان وزارت داخله هشدار داده‌اند که اجرای این تصمیم می‌تواند به اخراج کارمندانی که قادر به نگارش اداری به زبان پشتو نیستند، منجر شود.
یک منبع داخلی که به دلایل امنیتی نخواست نامش فاش شود، گفت:
«به ما گفتند اگر نمی‌توانیم به پشتو بنویسیم، بهتر است وظیفه را ترک کنیم.»
در حالی که براساس قانون اساسی سال ۱۳۸۲ افغانستان، زبان‌های پشتو و فارسی (دری) هر دو زبان رسمی کشور هستند، اما گروه طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان، اقداماتی برای حذف تدریجی زبان فارسی از ادارات، تابلوها و مکاتبات رسمی انجام داده‌اند.
🔍 تحلیل خبرگزاری آگاه:
تصمیم تازه طالبان برای محدودسازی استفاده از زبان فارسی در مکاتبات رسمی، بخشی از روند مستمر قوم‌محور‌سازی ساختار اداری کشور توسط این گروه است. حذف زبان فارسی – که زبان اکثریت مردم افغانستان در مناطق مرکزی، شمالی و غربی کشور است – نه تنها نقض اصل تنوع زبانی و حقوق برابر شهروندی به‌شمار می‌رود، بلکه نشان‌دهنده‌ی نگرش تمرکزگرایانه و قوم‌سالارانه گروه طالبان در ساختار حکومت‌داری‌ست.
با توجه به اینکه بسیاری از کارمندان ادارات در ولایات فارسی‌زبان از آموزش زبان پشتو برخوردار نیستند، این دستور ممکن است به پاکسازی اداری و حذف سیستماتیک نیروهای غیرپشتون منجر شود.
از سوی دیگر، این اقدام می‌تواند در آینده نزدیک به گسترش نارضایتی قومی، بی‌اعتمادی زبانی و تضعیف وحدت ملی دامن بزند. تحلیل‌گران معتقدند که طالبان به‌جای پذیرش واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی افغانستان، در پی تحمیل یک‌دست‌سازی زبانی با ابزار فشار حکومتی هستند که نه تنها ناکارآمد بلکه خطرناک است.
📌 خبرنگار: بخش حقوق اقلیت‌ها و زبان – خبرگزاری آگاه
📅 تاریخ نشر: ۲۲ سرطان ۱۴۰۴ / ۱۳ جولای ۲۰۲۵
Leave feedback about this