در حالی که طالبان با استفاده از مأموران امر به معروف، ده‌ها زن جوان دوبلور افغان را در کابل بازداشت کرده و عرصه را بر فعالیت فرهنگی زنان تنگ‌تر می‌کنند، شبکه‌های دوبله خارجی مانند تلویزیون آمو و اپلیکیشن دریا که از شرایط ناامن افغانستان بهره می‌برند، با پرداخت دستمزدهای ناچیز و بی‌توجهی به امنیت و حقوق این زنان، عملاً جان و کرامت آن‌ها را به خطر انداخته‌اند. این شبکه‌ها که در ظاهر به حمایت از استعدادهای افغان می‌پردازند، در عمل نقش مهمی در استمرار بحران حقوق بشری و سرکوب زنان دارند و باید مسئولیت اخلاقی و انسانی خود را به‌طور جدی بازنگری کنند.
در شرایط بحرانی و پرچالش افغانستان تحت حاکمیت طالبان، زنان به‌ویژه آن دسته که در حوزه‌های هنری و رسانه‌ای فعال هستند، بیش از هر زمان دیگری در معرض سرکوب، تهدید و بی‌عدالتی قرار گرفته‌اند. در این میان، شبکه‌ها و اپلیکیشن‌هایی که عمدتاً از خارج افغانستان اداره می‌شوند، نقشی بسیار مهم اما منفی ایفا می‌کنند؛ نقشی که کمتر به آن پرداخته شده و کمتر کسی حاضر است درباره‌اش صحبت کند.
شبکه‌هایی مانند «تلویزیون آمو» و «اپلیکیشن دریا»، که به دوبله و پخش سریال‌های خارجی (از جمله سریال‌های ترکی) می‌پردازند، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های دوبله خود را به دوبلورهای زن داخل افغانستان واگذار کرده‌اند. این اقدام در نگاه اول می‌تواند اقدامی مثبت برای حمایت از استعدادهای داخلی قلمداد شود، اما واقعیت بسیار تلخ‌تر و دردناک‌تر است.
این شبکه‌ها به‌جای سرمایه‌گذاری روی شرایط کاری مناسب، امنیت شغلی و حقوق عادلانه برای دوبلورهای خود، تنها به یک هدف می‌اندیشند: کاهش هزینه‌ها. در حالی که در کشورهای میزبان، با بودجه‌های کلان و امکانات پیشرفته به تولید و پخش آثار می‌پردازند، دوبلورهای افغان با دستمزدی بسیار ناچیز و در شرایطی ناامن مجبورند روزانه جان خود را به خطر بیندازند.
در همین شرایط حساس، طالبان با بهره‌گیری از نیروهای «امر به معروف و نهی از منکر» که به عنوان نهادهایی سرکوبگر در راستای اجرای محدودیت‌های سخت‌گیرانه این گروه فعالیت می‌کنند، ده‌ها زن جوان دوبلور را در کابل بازداشت کرده‌اند. این بازداشت‌ها عمدتاً در مناطق شهرنو و مراکز فرهنگی رخ داده و حتی زنانی که حجاب اسلامی را به‌طور کامل رعایت کرده بودند، هدف قرار گرفته‌اند.
ماموران امر به معروف به بهانه‌های واهی و سخت‌گیرانه، مانند پوشش نامناسب یا فعالیت‌های هنری، این زنان را بازداشت و به مراکز توقیف منتقل می‌کنند. این نهادها در ظاهر برای «حفظ اخلاق و شریعت» فعالیت می‌کنند، اما در عمل کرامت انسانی و حقوق اولیه زنان را نقض کرده و با ایجاد فضای رعب و وحشت، مانع از حضور و فعالیت زنان در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی می‌شوند.
یکی از زنانی که در ویدیوهای منتشر شده خطاب به مأموران طالبان سخن گفته است، می‌گوید: «ما را از زندگی، تحصیل و رفتن به مکتب محروم کردید؛ دیگر چه می‌خواهید؟ از خدا بترسید!» این فریاد صدای اعتراض هزاران زن افغان است که با تهدید و زندان مواجه‌اند، فقط به خاطر اینکه تلاش می‌کنند برای خانواده‌های خود درآمد کسب کنند یا صدایشان شنیده شود.
این شبکه‌ها در عمل نوعی ساختار مافیایی فرهنگی و اقتصادی را تشکیل داده‌اند که نه تنها حقوق اولیه کارمندان خود را نقض می‌کنند، بلکه در قبال امنیت و جان آن‌ها نیز بی‌تفاوت‌اند. آن‌ها از ظرفیت و صدای این زنان بهره می‌گیرند تا به سودهای کلان برسند؛ سودهایی که در کشورهای خارجی به جیب می‌رود، اما هزینه‌های انسانی آن در افغانستان پرداخت می‌شود.
از سوی دیگر، این شبکه‌ها با حفظ شرایط نامطلوب کاری و پرداخت دستمزدهای ناچیز، زنان را در وضعیت آسیب‌پذیر و وابسته نگه می‌دارند. حتی اگر زنان بخواهند برای حفظ جان و امنیت‌شان از این کار دست بکشند، با فقدان حمایت‌های مالی و اجتماعی مواجه می‌شوند.
این وضعیتی است که نه تنها با اصول ابتدایی حقوق بشر و کرامت انسانی در تضاد است، بلکه یک خیانت آشکار به زنان افغان به حساب می‌آید. شبکه‌هایی که خود را نماینده صدای افغان‌ها و فرهنگ این کشور معرفی می‌کنند، چگونه می‌توانند در عمل سکوت کنند و نظاره‌گر شکنجه و زندانی شدن دوبلورهای زن باشند؟
آیا این عدالت است که دخترانی که به خاطر فقر خانواده‌ها و شرایط دشوار دوبله می‌کنند، در بند طالبان گرفتار شوند و جان‌شان در خطر باشد، در حالی که همان رسانه‌ها در محیط‌های امن خارجی به فعالیت‌های اقتصادی و تجاری خود ادامه می‌دهند؟
شبکه‌های دوبله و پخش، به عنوان بازیگران اصلی عرصه رسانه، باید مسئولیت اخلاقی، انسانی و قانونی خود را جدی بگیرند. به جای استفاده از زنان افغان به عنوان نیروی کار ارزان و بی‌پناه، باید برای ارتقای شرایط کاری، حمایت مالی و اجتماعی آن‌ها و تأمین امنیت‌شان گام‌های عملی بردارند.
همچنین، ایجاد مسیرهای امن برای انتقال دوبلورهای آسیب‌دیده به کشورهای میزبان یا حمایت از آن‌ها در داخل افغانستان باید در اولویت قرار گیرد. این رسانه‌ها باید در برنامه‌های خود به جای تمرکز صرف بر سود اقتصادی، به حفظ کرامت انسانی کارکنان‌شان اهمیت دهند.
از سوی دیگر، جامعه جهانی، سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری باید به این موضوع حساسیت ویژه نشان دهند و شبکه‌های مافیایی دوبله را برای رعایت استانداردهای انسانی و حقوقی تحت فشار قرار دهند.
بازداشت زنان دوبلور در کابل تنها بخشی از یک پازل بزرگ‌تر است که نشان می‌دهد چگونه رسانه‌های برون‌مرزی بدون هیچ نظارتی، می‌توانند نقش تسهیل‌گر وضعیت‌های ناامن و خطرناک را ایفا کنند.
در نتیحه زمان آن رسیده که صدای بی‌صدایان دوبله افغانستان، آن دختران و زنان شجاعی که با صدای خود فرهنگ را زنده نگه می‌دارند، شنیده شود. شبکه‌های مافیایی دوبله که با کمترین هزینه‌ها و بیشترین سود فعالیت می‌کنند، باید پاسخگوی وضعیت کنونی باشند.
چرا به جای سرمایه‌گذاری در امنیت و کرامت این زنان، تنها به کاهش هزینه‌ها و افزایش سود فکر می‌کنند؟ آیا در دنیایی که همه دم از حقوق بشر می‌زنند، این واقعیت تلخ و ناعادلانه را می‌توان ادامه داد؟
پاسخ این پرسش‌ها تعیین‌کننده آینده دوبله، رسانه و به‌طور کلی وضعیت زنان در افغانستان خواهد بود. ما نیازمند اقدام فوری، مسئولانه و انسانی هستیم؛ اقداماتی که نه فقط به شعار باقی بمانند، بلکه تغییرات واقعی را در زندگی این زنان رقم بزنند.
نویسنده :محمد احسانی
Leave feedback about this