گزارش تازه سازمان ملل متحد درباره وضعیت بازگشت‌کنندگان افغان که به زور از ایران، پاکستان و دیگر کشورهای همسایه به افغانستان بازگردانده شده‌اند، پرده از نقض گسترده حقوق بشر توسط طالبان برداشته است. این گزارش که با مصاحبه‌های دقیق با ۴۹ نفر از بازگشت‌کنندگان تهیه شده، نشان می‌دهد که این افراد با بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه، تهدیدهای امنیتی و رفتارهای غیرانسانی مواجه شده‌اند. بیشترین قربانیان این نقض‌ها، زنان، فعالان مدنی، خبرنگاران، نیروهای امنیتی و کارکنان دولت پیشین هستند؛ افرادی که طبق وعده‌های طالبان باید مورد عفو قرار می‌گرفتند اما در عمل به شکل فراقانونی هدف قرار گرفته‌اند.
با تسلط طالبان بر افغانستان، بسیاری انتظار داشتند که این گروه با اجرای سیاست‌های عادلانه و انسانی، فضای صلح و آشتی را در کشور فراهم کند. اما واقعیت چیز دیگری است. طالبان در یک رویه مستمر، نه تنها مخالفان سیاسی و نظامیان پیشین را هدف قرار می‌دهند، بلکه خانواده‌ها و نزدیکان آنان را نیز تحت فشار قرار می‌دهند. بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه‌های بی‌رحمانه و حتی قتل‌های فراقضایی که در گزارش‌های متعدد حقوق بشری آمده، نشان از سیاست سرکوبگرانه و انتقام‌جویانه این گروه دارد.
در حالی که طالبان وعده داده بودند که برای نیروهای امنیتی سابق، کارکنان دولت و فعالان مدنی عفو عمومی اعلام کرده‌اند، شواهد میدانی کاملاً خلاف این ادعا را ثابت می‌کند. این تناقض فاحش بین شعارها و عمل طالبان نه تنها اعتماد داخلی و بین‌المللی را کاهش داده، بلکه موجی از ترس و ناامنی را در میان مردم به وجود آورده است.
یکی از ابعاد بحرانی وضعیت کنونی افغانستان، بازگشت اجباری میلیون‌ها مهاجر افغان از کشورهای همسایه است. ایران و پاکستان به دلایل مختلف، از جمله فشارهای سیاسی و امنیتی، روند بازگرداندن پناهجویان افغان را شدت بخشیده‌اند. سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری بارها هشدار داده‌اند که بسیاری از این بازگشت‌کنندگان در افغانستان با مشکلات امنیتی و انسانی جدی روبه‌رو هستند.
اما نکته تلخ ماجرا آن است که طالبان نه تنها برای حمایت و حفاظت از این افراد برنامه‌ای ندارند، بلکه با برخوردهای غیرانسانی و نقض حقوق آنها، وضعیت را بدتر می‌کنند. بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه‌های سیستماتیک علیه بازگشت‌کنندگان، به ویژه افراد آسیب‌پذیر، سبب شده است تا موج جدیدی از ترس و بی‌اعتمادی در جامعه افغانستان شکل گیرد.
نقض گسترده حقوق بشر توسط طالبان و برخوردهای سرکوبگرانه با بازگشت‌کنندگان، پیامدهای جبران‌ناپذیری برای ثبات و امنیت افغانستان دارد. این رفتارها نه تنها موجب افزایش نارضایتی داخلی و بی‌اعتمادی به حکومت شده‌اند، بلکه می‌توانند زمینه را برای شکل‌گیری دوباره گروه‌های مسلح مخالف فراهم کنند.
افزایش انتقام‌جویی‌ها و خشونت‌های فراقضایی، روند صلح شکننده را متوقف کرده و امنیت داخلی را به خطر می‌اندازد. افزون بر این، ادامه چنین وضعیت انسانی وخیم، منجر به افزایش مهاجرت‌های غیرقانونی، قاچاق انسان و فعالیت‌های گروه‌های تروریستی می‌شود که تهدیدی مستقیم برای کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن است.
با وجود این وضعیت بغرنج، جامعه جهانی نمی‌تواند چشم بر نقض حقوق بشر در افغانستان ببندد. گزارش سازمان ملل باید هشداری جدی برای قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی باشد تا در کنار حمایت‌های انسانی، فشارهای دیپلماتیک خود را برای متوقف کردن نقض حقوق و رفتارهای سرکوبگرانه طالبان افزایش دهند.
امروزه، همکاری‌های بین‌المللی برای تامین امنیت مرزها، حمایت از پناهجویان و ارائه کمک‌های انسانی از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر است. اما این اقدامات زمانی موثر خواهند بود که طالبان نیز به تعهدات خود در قبال حقوق بشر احترام بگذارند و فضای باز سیاسی و اجتماعی را برای تمام اقشار جامعه فراهم کنند.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در برابر افغانستان امروز، تضاد آشکار بین وعده‌های طالبان و عملکرد واقعی آنهاست. طالبان بارها از عفو عمومی صحبت کرده‌اند، اما واقعیت میدانی حاکی از آن است که آنان همچنان به شکنجه، بازداشت‌های غیرقانونی و قتل مخالفان ادامه می‌دهند.
این سیاست دوگانه طالبان نه تنها بی‌اعتمادی مردم را افزایش داده، بلکه اعتبار آنها را در سطح بین‌المللی به شدت کاهش داده است. طالبان باید درک کنند که ادامه چنین سیاست‌هایی می‌تواند به منزله خودتحریمی برای آنها باشد و آینده سیاسی و اجتماعی‌شان را به خطر بیندازد.
ضرورت تغییر رویکرد؛ از سرکوب به سازندگی
برای رسیدن به ثبات پایدار، طالبان باید رویکرد خود را به کلی تغییر دهند. آنها باید با توقف نقض حقوق بشر و تضمین آزادی‌های اساسی، مسیر را برای آشتی ملی و توسعه باز کنند. این امر نه تنها به نفع مردم افغانستان است، بلکه می‌تواند روابط بین‌المللی و کمک‌های اقتصادی به این کشور را نیز بهبود بخشد.
از سوی دیگر، جامعه جهانی نیز باید از طریق گفتگو، فشار و همکاری، طالبان را به سمت احترام به حقوق بشر و اجرای عدالت هدایت کند. تنها از این طریق می‌توان از تبدیل افغانستان به منبع بحران‌های منطقه‌ای و جهانی جلوگیری کرد.
Leave feedback about this