✍️ از مقاومت تا جرم‌انگاری هویتی؛ پنجشیر در چنگال تبعیض و سرکوب
نویسنده: سید حسن موسوی
ولایت پنجشیر، نماد ایستادگی، غرور و مقاومت در برابر اشغال و استبداد، امروز بیش از هر زمان دیگر در معرض جرم‌انگاری سیستماتیک هویت قرار گرفته است. گروه طالبان در بیش از سه سال سلطه‌ی خود بر افغانستان، با سیاست‌هایی هدف‌مند و تکرارشونده، مردم این ولایت را نه بر مبنای رفتار فردی، بلکه صرفاً به‌دلیل تعلق جغرافیایی و تاریخی‌شان، هدف آزار، تهدید، بازداشت و حتی اعدام‌های فراقانونی قرار داده‌اند.
در منطق سرکوب‌گر طالبان، پنجشیری بودن نه یک ویژگی جغرافیایی، بلکه جرمی امنیتی تعریف می‌شود. به همین دلیل، ساکنان این ولایت تنها به دلیل تبار، شناسنامه، یا حتی لهجه‌شان مورد تفتیش، تحقیر یا تعقیب قرار می‌گیرند.
پنجشیر در دهه‌های گذشته همواره یکی از مناطق فعال در برابر نیروهای خارجی و رژیم‌های مستبد داخلی بوده است. میراث احمدشاه مسعود، نه‌تنها الهام‌بخش نسل جدید، بلکه تهدیدی بالقوه برای تمامیت‌خواهانی‌ست که در پی خاموش‌کردن صدای عدالت و آزادی‌اند.
پس از سقوط کابل در ۲۰۲۱، پنجشیر بار دیگر به پایگاه نمادین و عملیاتی مقاومت مسلحانه تبدیل شد. اما این ایستادگی، با واکنشی شدید از سوی طالبان مواجه گردید؛ از جمله عملیات‌های سنگین نظامی، کوچ‌های اجباری، تهدید خانواده‌های مرتبط با جبهه مقاومت، و اکنون بازداشت‌های کورکورانه در شهرهایی چون کابل. همه‌ی این‌ها بخشی از سناریوی سرکوب هویتی مردم پنجشیر است.
طالبان با سانسور اخبار مربوط به پنجشیر، محدودیت رسانه‌ها، و روایت‌سازی‌های هدف‌مند، تلاش دارند مقاومت این مردم را در اذهان عمومی بی‌اعتبار یا نادیده جلوه دهند. این محاصره تبلیغاتی هم‌زمان با فشارهای امنیتی، عملاً تنفس فرهنگی و سیاسی را برای مردم این منطقه دشوار و خطرناک ساخته است.
درحالی‌که طالبان خود را مدعی «وحدت امت اسلامی» می‌دانند، واقعیت سیاسی–اجتماعی افغانستان چیز دیگری را نشان می‌دهد: تمایز میان شهروندان براساس قوم، زبان، مذهب و محل سکونت. پنجشیر، در این میان، به‌طور خاص هدف‌گذاری شده است.
بازداشت افراد به صرف داشتن شناسنامه‌ی پنجشیری، ردگیری خانواده‌های مهاجر در شهرهای مختلف، و تحقیر آشکار مردم این ولایت در ایست‌های بازرسی، همگی مصداق نقض اصول بنیادین کرامت انسانی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی‌اند.
چنین سیاست‌هایی نه‌تنها ناقض موازین بین‌المللی است، بلکه پیامدهایی خطرناک در سطح ملی دارد. ایجاد ترس ساختاری میان اقلیت‌های قومی و ساکنان مناطق خاص، تنها شکاف‌های اجتماعی را عمیق‌تر می‌سازد، خشم عمومی را افزایش می‌دهد و چرخه‌ی تازه‌ای از خشونت و مقاومت را تغذیه می‌کند.
پنجشیر امروز با فقر، فشار امنیتی، محاصره تبلیغاتی و تبعیض مواجه است. اما مردم آن، علی‌رغم همه‌ی این فشارها، هنوز از خط عزت و شجاعت منحرف نشده‌اند. صدها خانواده‌ی داغ‌دار، جوانان زندانی یا مفقود، و ساکنان آواره، نشانه‌هایی از بهای سنگینی‌ست که این مردم برای حفظ استقلال فکری و هویتی خود پرداخته‌اند.
در کنار مظلومیت، مردم پنجشیر همچنان در قلب جریان مقاومت زنده‌اند و با زبان، فرهنگ و اراده‌شان، وجود خود را فریاد می‌زنند. آنان به جهانیان ثابت کرده‌اند که سکوت اجباری، به فراموشی نمی‌انجامد؛ بلکه ریشه‌های حق‌طلبی را ژرف‌تر می‌سازد.
در نتیجه، پنجشیر قربانی سیاستی‌ست که می‌کوشد جغرافیای مقاومت را به جغرافیای جرم بدل کند. اما همان‌گونه که تاریخ بارها نشان داده، هیچ قدرتی نمی‌تواند صدای انسان آزاد را خاموش کند. جرم‌انگاری هویتی، هرچند در ظاهر ابزار سرکوب است، اما سرانجام به سلاحی علیه خودِ سرکوب‌گران بدل خواهد شد.
جامعه‌ی جهانی، نهادهای حقوق بشری و حتی رسانه‌های مستقل وظیفه دارند که در برابر این جرم‌انگاری سیستماتیک سکوت نکنند. بازتاب رنج پنجشیر، نه صرفاً یک روایت محلی، بلکه بخشی از مبارزه‌ی جهانی برای عدالت و کرامت انسانی‌ست.
Leave feedback about this