با تداوم ممنوعیت آموزش برای دختران و ضعف ساختاری مکاتب دولتی، شمار دانش‌آموزان در مدارس دینی پس از سلطه دوباره طالبان به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است؛ روندی که به گفته تحلیل‌گران می‌تواند نسل آینده افغانستان را به دام آموزش ایدئولوژیک و افراطی بکشاند.
خبرگزاری آگاه:
شبکه الجزیره روز پنج‌شنبه، ۱۶ اسد (۸ اوت)، در گزارشی از افزایش چشم‌گیر ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس دینی افغانستان خبر داده است. در این گزارش آمده که در یک مدرسه دینی در شمال کابل، تعداد شاگردان طی پنج سال گذشته از ۳۵ نفر به بیش از ۱۶۰ نفر رسیده است.
این رشد در حالی صورت می‌گیرد که در پی بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، دسترسی به آموزش عمومی، به‌ویژه برای دختران، به‌شدت محدود شده است. ممنوعیت آموزش متوسطه و عالی برای دختران، تعطیلی مکاتب دخترانه در بیش از ۳۰ ولایت، و اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه بر محتوای آموزشی، نظام تحصیلی افغانستان را به‌طرز جدی مختل کرده است.
در همین حال، مکاتب دولتی با کمبود شدید معلمان، تجهیزات آموزشی، و منابع مالی روبه‌رو هستند. این وضعیت، بسیاری از خانواده‌ها را واداشته تا پسران خود را برای آموزش به مدارس دینی بفرستند؛ جایی که تمرکز عمده بر آموزش‌های سنتی مذهبی و تفسیرهای محدود از دین است.
الجزیره در گزارش خود هشدار داده است که این روند، خطر نهادینه شدن تفکر محدودگرا و ایدئولوژیک را افزایش می‌دهد و می‌تواند تأثیرات ژرف و بلندمدتی بر آینده فکری، اجتماعی و فرهنگی افغانستان بگذارد.
🔍 تحلیل آگاه:
رشد سریع مدارس دینی در افغانستان پس از حاکمیت دوباره طالبان، صرفاً یک تغییر ساختاری در آموزش نیست؛ بلکه بازتاب تحول ایدئولوژیکی و سیاسی در مهندسی نسل آینده کشور است.
طالبان با حذف آموزش برای دختران و بی‌توجهی به کیفیت نظام آموزشی عمومی، بستر مناسبی برای گسترش مدارس دینی فراهم کرده‌اند؛ مدارسی که اغلب تحت نظارت مستقیم روحانیون وفادار به تفکر طالبان اداره می‌شوند و در آن‌ها، تفکر نقادانه، علوم مدرن، و حقوق شهروندی جایی ندارد.
نگرانی اصلی این است که این روند منجر به تولید نسلی از افغان‌ها شود که از آموزش علمی، تفکر مستقل، و تعامل با جهان محروم باشند؛ نسلی که نه تنها از لحاظ آموزشی فقیر، بلکه از لحاظ فکری نیز منزوی و آسیب‌پذیر باشد. حذف دختران از آموزش رسمی، و سوق دادن پسران به سمت آموزش‌های دینیِ محدودگرا، دو لبه یک سیاست واحد است: کنترل ذهن و رفتار آینده‌سازان کشور.
این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که جامعه جهانی از وضعیت تحصیل دختران ابراز نگرانی کرده، اما توجه اندکی به شکل‌گیری یک ساختار آموزشی بدیل، ایدئولوژیک و یک‌جانبه در پشت پرده دارد. افزایش مدارس دینی بدون نظارت، تهدیدی خاموش برای شکل‌گیری جامعه‌ای منزوی، رادیکال و بی‌گسست با ساختارهای جهان مدرن است.
در نهایت، اگر این روند ادامه یابد، افغانستان نه تنها از دسترسی به دانش و فناوری روز باز خواهد ماند، بلکه به سوی یک بحران هویتی و فرهنگی عمیق‌تر سوق داده خواهد شد؛ بحرانی که تبعات آن دهه‌ها کشور را عقب نگاه خواهد داشت.
Leave feedback about this