هشدار سازمان ملل: زنان و دختران بازگشت‌کننده افغان در آستانه بحران انسانی

بخش زنان سازمان ملل متحد (UN Women) هشدار داده است که زنان و دختران افغان بازگشت‌کننده از ایران و پاکستان، در شرایطی به کشور بازمی‌گردند که با فقر، بی‌خانمانی، خشونت و محدودیت‌های شدید روبه‌رو هستند و بدون کمک‌های فوری، آینده آنان با تهدید جدی مواجه خواهد شد.

خبرگزاری آگاه:

بخش زنان سازمان ملل روز جمعه، ۱۷ اسد، با انتشار گزارشی در صفحه رسمی ایکس اعلام کرد که از سپتامبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از دو میلیون شهروند افغان بدون مدارک قانونی از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند.

براساس این گزارش، بسیاری از این افراد به کشوری بازمی‌گردند که هرگز در آن زندگی نکرده‌اند و در بدو ورود، با نبود سرپناه، درآمد، و دسترسی به آموزش و خدمات بهداشتی روبه‌رو می‌شوند.

زنان و دختران بازگشت‌کننده در این میان بیش از دیگران آسیب‌پذیرند؛ آنها با خطرات جدی از جمله فقر شدید، ازدواج اجباری و زودهنگام، خشونت خانگی و اجتماعی و محدودیت‌های گسترده در حقوق و آزادی‌های خود مواجه هستند. آمارها نشان می‌دهد که تنها ۱۰ درصد از خانواده‌های با سرپرستی زنان دارای سرپناه دایمی‌اند.

این نهاد هشدار داده که کاهش کمک‌های بین‌المللی باعث شده ظرفیت سازمان‌های بشردوستانه برای ارائه خدمات حیاتی کاهش یابد. همچنین زنان فعال در حوزه کمک‌رسانی در مرزها با فشار و محدودیت‌های فراوان مواجه‌اند.

سازمان ملل و سایر نهادهای بشردوستانه بار دیگر از جامعه جهانی خواسته‌اند که با سرمایه‌گذاری فوری در برنامه‌های حمایتی، امکان بازسازی زندگی برای این گروه آسیب‌پذیر را فراهم کنند.

تحلیل آگاه:

هشدار تازه UN Women، بازتاب‌دهنده یک بحران انسانی در حال گسترش است که در سایه تحولات سیاسی و امنیتی افغانستان، کمتر در مرکز توجه رسانه‌ها و دولت‌ها قرار گرفته است.

بازگشت بیش از دو میلیون نفر بدون برنامه‌ریزی قبلی، آن هم به کشوری با زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی فرسوده، به معنای افزایش فشار بر منابع محدود و تشدید رقابت برای دسترسی به خدمات پایه است. در این میان، زنان و دختران بیشترین آسیب را می‌بینند، زیرا علاوه بر چالش‌های عمومی فقر و بی‌خانمانی، با ساختارهای محدودکننده اجتماعی و قوانین تبعیض‌آمیز نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

بحران بازگشت‌کنندگان همچنین می‌تواند به افزایش نارضایتی اجتماعی و حتی بی‌ثباتی بیشتر منجر شود. عدم دسترسی این گروه‌ها به آموزش و کار، خطر گسترش چرخه فقر و وابستگی طولانی‌مدت به کمک‌های خارجی را بالا می‌برد.

با توجه به کاهش کمک‌های بین‌المللی، تنها راه‌حل پایدار، ترکیبی از سرمایه‌گذاری هدفمند، برنامه‌های اشتغال‌زایی، و تغییر سیاست‌های محدودکننده علیه زنان است. در غیر این صورت، بازگشت‌کنندگان – به‌ویژه زنان و دختران – از یک مهاجرت اجباری به یک زندگی اجباری در فقر و محرومیت پرتاب خواهند شد.