در هفتمین نشست «فارمت مسکو» که با حضور نمایندگان نه کشور منطقه برگزار شد، برای نخستین‌بار هیأت طالبان به‌عنوان عضو رسمی شرکت کرد. اشتراک‌کننده‌گان بر همکاری مشترک علیه تروریسم تأکید کردند، اما حضور طالبان در این جمع، پرسش‌های تازه‌ای درباره ماهیت و هدف واقعی این همکاری‌ها برانگیخته است.
هفتمین نشست مشورتی «فارمت مسکو» درباره افغانستان روز سه‌شنبه، ۱۵ میزان، در پایتخت روسیه برگزار شد. در این نشست، نمایندگان ویژه و مقام‌های ارشد از کشورهای هند، ایران، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان حضور داشتند.
بیانیه‌ی مشترک پایانی این نشست بر ضرورت تقویت همکاری‌های ضدتروریسم در سطح منطقه تأکید کرد و خواستار حمایت از افغانستان در راستای «ریشه‌کن‌سازی ترور» شد. شرکت‌کنندگان هشدار دادند که خاک افغانستان نباید بار دیگر به پناهگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شود.
در این بیانیه، تلاش برخی کشورها برای ایجاد پایگاه‌های نظامی در افغانستان و اطراف آن «غیرقابل‌قبول» خوانده شد. تأکید شد که چنین اقداماتی به ثبات منطقه آسیب می‌زند و برخلاف منافع جمعی است.
نکته‌ی برجسته نشست امسال، شرکت رسمی هیأت طالبان به ریاست امیرخان متقی، وزیر خارجه این گروه بود؛ موضوعی که از سوی ناظران به عنوان گامی مهم در مسیر مشروعیت‌یابی منطقه‌ای طالبان تفسیر شده است.
در پایان نشست، اشتراک‌کننده‌گان از حاکمیت طالبان بر افغانستان به عنوان «واقعیت موجود» یاد کردند و خواستار تقویت افغانستان به عنوان کشوری «مستقل، متحد و صلح‌آمیز» شدند — عبارتی که بسیاری آن را تأیید ضمنی حاکمیت طالبان تعبیر کرده‌اند.
🧠 تحلیل آگاه:
نشست «فارمت مسکو» در ظاهر تلاشی برای هماهنگی منطقه‌ای در برابر تهدید تروریسم است، اما در باطن، می‌تواند آغاز فصل جدیدی از مشروعیت سیاسی طالبان باشد؛ مشروعیتی که نه از مسیر حقوق بشر و شمول سیاسی، بلکه از مسیر منافع امنیتی و ژئوپلیتیک قدرت‌های منطقه‌ای به‌دست می‌آید.
کشورهای حاضر در این نشست — از روسیه و چین تا پاکستان و ایران — بیش از آنکه نگران وضعیت حقوق بشر یا سرکوب زنان در افغانستان باشند، نگران سرریز ناامنی، مواد مخدر و مهاجرت به مرزهای خود هستند. در چنین شرایطی، طالبان به‌عنوان «نیروی مسلط در داخل» برای این کشورها ابزار کنترل بحران به‌شمار می‌رود، نه بخشی از بحران.
اما در این میان، مردم افغانستان و به‌ویژه زنان و جوانان، بار دیگر در حاشیه گفت‌وگوها قرار گرفته‌اند. هیچ نماینده‌ای از جامعه مدنی، مخالفان سیاسی یا نهادهای حقوق بشری در نشست مسکو حضور نداشت. چنین سازوکاری، هرچند به نام صلح و امنیت برگزار می‌شود، اما بدون حضور مردم، به ابزاری برای تحکیم استبداد بدل می‌شود.
در واقع، فارمت مسکو نشان داد که منطقه از ارزش‌ها به سمت منافع لغزیده است. امنیت به بهای سکوت، و صلح به قیمت مشروعیت‌بخشی به سرکوب، نمی‌تواند پایدار باشد. طالبان ممکن است در مسکو بر صندلی دیپلوماسی تکیه زده باشند، اما اعتماد مردم افغانستان هنوز بزرگ‌ترین صندلی خالی در تمام نشست‌های بین‌المللی است.
Leave feedback about this