در حالی‌که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، در سفر بی‌سابقه‌ای به هند رفته تا روابط سیاسی و اقتصادی کابل با دهلی‌نو را گسترش دهد، آسمان کابل شام پنج‌شنبه، ۱۷ میزان، صحنه انفجارهای مهیبی بود که منابع متعدد آن را ناشی از حملات هوایی پاکستان دانستند. حمله‌ای که به باور کارشناسان، نه تنها اقدامی نظامی، بلکه پیامی آشکار از سوی اسلام‌آباد به کابل است: هشدار در برابر نزدیکی طالبان با رقیب دیرینه پاکستان، هند.
منابع محلی در کابل شامگاه پنج‌شنبه از شنیدن صدای هواپیماهای ناشناس و سپس وقوع انفجارهای شدید در بخش‌های شرقی پایتخت خبر دادند. ساعاتی بعد، سخنگوی طالبان، ذبیح‌الله مجاهد، وقوع انفجار را تأیید کرد و گفت که «تحقیقات جریان دارد»، اما از ارائه جزئیات خودداری کرد.
منابع نزدیک به طالبان به شبکه‌های خبری بین‌المللی از جمله «افغانستان اینترنشنال» گفتند که هدف حمله، نور ولی محسود، رهبر تحریک طالبان پاکستانی (TTP) بوده است — گروهی که از سوی اسلام‌آباد متهم به اجرای ده‌ها حمله در خاک پاکستان از پناهگاه‌های خود در افغانستان است.
هرچند هنوز تأیید رسمی از تلفات این حمله در دست نیست، اما منابع طالبان می‌گویند محسود از این حمله جان سالم برده است. این در حالی است که طی ماه‌های اخیر، تنش میان طالبان افغانستان و ارتش پاکستان بر سر فعالیت TTP به شدت افزایش یافته است.
نشانه‌های آشکار از نقش پاکستان
ساعاتی پس از وقوع انفجارها، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان در پستی در اکس، به‌طور غیرمستقیم حملات را تأیید کرد. او نوشت:
«با وجود سال‌ها مذاکره با دولت افغانستان، خون‌ریزی در پاکستان متوقف نشده است. هر روز تابوت سربازان ما بر دوش برده می‌شود.»
آصف در همان پست، از پایان صبر اسلام‌آباد سخن گفت و افزود که طالبان افغانستان «بهای پناه دادن به تروریست‌ها را خواهند پرداخت».
در همین حال، بلال سروری، خبرنگار شناخته‌شده افغان، در تحلیلی نوشت:
«پاکستان با انتخاب این زمان، پیامی صریح فرستاد: نگرانی از گرم شدن روابط کابل با دهلی‌نو.»
به گفته‌ی سروری، این نخستین بار است که حمله‌ای منتسب به پاکستان، نه در ولایت‌های مرزی چون پکتیکا، بلکه در قلب کابل صورت می‌گیرد — اقدامی که از نظر سیاسی، اهمیت و پیام عمیقی دارد.
واکنش‌ها و نگرانی‌های بین‌المللی
وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) اعلام کرد که از گزارش‌های مربوط به انفجارها در کابل آگاه است اما از اظهار نظر بیشتر خودداری کرد. از سوی دیگر، منابع امنیتی در اسلام‌آباد خبر دادند که ارتش پاکستان قرار است فردا، جمعه، در شهر پشاور کنفرانس خبری برگزار کند تا موضع رسمی خود را در قبال این حمله توضیح دهد.
رنگین دادفر سپنتا، وزیر خارجه پیشین افغانستان، در واکنشی تند، این حملات را «تجاوز آشکار به حاکمیت افغانستان» خواند و گفت:
«پاکستان امروز با پروردگان خود درافتاده است؛ کسانی که روزگاری با حمایت و هدایت اسلام‌آباد قدرت گرفتند.»
سپنتا افزود: «کابل قلب کشور ماست و حمله به پایتخت، نقض آشکار قوانین بین‌المللی است.»
تحلیل آگاه:
این حمله را باید در چارچوب تحولات ژئوپولیتیک جنوب آسیا تحلیل کرد. هم‌زمانی سفر امیرخان متقی به دهلی‌نو و حمله هوایی منتسب به پاکستان در کابل، نشانه‌ای است از نگرانی فزاینده اسلام‌آباد از تغییر موازنه نفوذ در افغانستان.
برای نخستین‌بار پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۱۴۰۰، نشانه‌هایی از گرایش کابل به سمت هند دیده می‌شود — کشوری که رقیب راهبردی پاکستان در منطقه است. برای اسلام‌آباد، این تغییر جهت می‌تواند تهدیدی جدی تلقی شود، به‌ویژه زمانی که تحریک طالبان پاکستانی از خاک افغانستان علیه نیروهای پاکستانی دست به عملیات می‌زند.
از سوی دیگر، ناکامی طالبان در کنترل فعالیت گروه‌های مسلح در شرق افغانستان، فشارهای بی‌سابقه‌ای بر روابط دو کشور وارد کرده است. پیام پاکستان واضح است: اگر کابل نتواند حضور TTP را مهار کند، اسلام‌آباد آماده است مستقیماً در خاک افغانستان وارد عمل شود — حتی اگر این اقدام، نقض حاکمیت ملی افغانستان تلقی گردد.
اما فراتر از بعد نظامی، این حمله بازتاب شکاف عمیق در روابط طالبان و پاکستان است؛ شکافی که از وابستگی سیاسی به مرحله‌ی بی‌اعتمادی امنیتی رسیده است. کارشناسان باور دارند که چنین رویدادهایی می‌تواند افغانستان را وارد مرحله‌ای جدید از بی‌ثباتی کند، جایی که رقابت‌های منطقه‌ای، بار دیگر این کشور را به میدان منازعه قدرت‌ها بدل سازد.
حمله اخیر در کابل نه فقط یک اقدام نظامی، بلکه بیانیه‌ای سیاسی از سوی پاکستان بود — پیامی به طالبان که اسلام‌آباد حاضر نیست شاهد چرخش کابل به سوی دهلی‌نو باشد و از تهدیدات تحریک طالبان پاکستانی چشم‌پوشی کند.
برای افغانستان، این رویداد یادآور واقعیتی تلخ است: در غیاب مشروعیت بین‌المللی و ضعف نهادهای دفاعی، آسمان کشور به صحنه پیام‌فرستی قدرت‌های منطقه‌ای بدل شده است.
در حالی که طالبان در تلاش‌اند چهره‌ای دیپلوماتیک‌تر از خود نشان دهند، حمله کابل نشان داد که بی‌اعتمادی منطقه‌ای نسبت به این گروه عمیق‌تر از همیشه است.
پیام روشن است — اگر طالبان نتوانند میان استقلال سیاسی و وابستگی ایدئولوژیک توازن برقرار کنند، افغانستان بار دیگر قربانی رقابت اسلام‌آباد و دهلی‌نو خواهد شد.
Leave feedback about this