کابل – آگاه:
شامگاه شنبه، ۱۹ میزان، مرزهای شرقی و جنوبی افغانستان صحنه شدیدترین درگیری نظامی میان نیروهای طالبان و ارتش پاکستان از زمان سقوط کابل در سال ۲۰۲۱ تاکنون بود. جنگ در هشت ولایت مرزی از هلمند تا کنر ادامه یافت و بنا به گزارش منابع میدانی، ده‌ها کشته و زخمی از هر دو طرف برجا گذاشته است.
طالبان این حملات را «پاسخ انتقام‌جویانه» به نقض حریم هوایی افغانستان توسط پاکستان عنوان کرده‌اند، در حالی‌که اسلام‌آباد طالبان را به «تجاوز مسلحانه» متهم کرده و هشدار داده است که به افغانستان نیز مانند هند «پاسخی کوبنده» خواهد داد.
جزئیات تازه از میدان جنگ
منابع محلی در ولایت‌های هلمند، خوست، پکتیا و پکتیکا می‌گویند تبادل آتش میان دو طرف تا بامداد یکشنبه ادامه داشت و توپخانه سنگین و سلاح‌های پیشرفته در این درگیری‌ها به کار گرفته شد.
وزارت دفاع طالبان بامداد یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که عملیات نیروهای این گروه علیه مواضع ارتش پاکستان «موفقانه پایان یافته» است. در این بیانیه آمده است:
«در پاسخ به تجاوز و نقض حریم افغانستان از سوی ارتش پاکستان، مجاهدین ما تاسیسات نظامی دشمن را در امتداد خط دیورند هدف قرار دادند. اگر بار دیگر حریم ما نقض شود، پاسخ قاطع‌تر داده خواهد شد.»
در مقابل، وزارت داخله پاکستان با انتشار بیانیه‌ای طالبان را متهم کرد که «بدون دلیل» از خاک افغانستان به سوی مناطق غیرنظامی تیراندازی کرده‌اند. محسن نقوی، وزیر داخله پاکستان، در واکنشی تند گفت:
«به افغانستان نیز مانند هند پاسخی داده خواهد شد که هرگز جرأت نگاه غرض‌آلود به پاکستان را نداشته باشد.»
منابع امنیتی پاکستان به شبکه‌های محلی از جمله «جیونیوز» گفته‌اند که جنگنده‌های این کشور بامداد یکشنبه چندین موضع طالبان را در خاک افغانستان هدف قرار دادند و به گفته آنان، «تلفات سنگینی» به نیروهای طالبان و تحریک طالبان پاکستانی (TTP) وارد شده است.
در همین حال، برخی منابع نزدیک به طالبان از کشته شدن دو سرباز پاکستانی و اسارت دست‌کم دو تن دیگر در ولایت خوست خبر داده‌اند. طالبان تا کنون جزئیات دقیق تلفات را منتشر نکرده‌اند.
کشته‌شدن احتمالی رهبر تحریک طالبان پاکستانی در کابل
منابع امنیتی منطقه به رسانه‌های بین‌المللی گفته‌اند که جنگنده‌های پاکستان در یکی از حملات هوایی خود در کابل، رهبر تحریک طالبان پاکستانی را هدف قرار داده‌اند. این خبر هنوز به‌طور رسمی تأیید نشده، اما اگر درست باشد، می‌تواند روابط شکننده طالبان و پاکستان را وارد مرحله‌ای بحرانی کند.
چنین اقدامی در پایتخت افغانستان نشان‌دهنده جسارت بی‌سابقه ارتش پاکستان و ضعف آشکار طالبان در کنترل فضای هوایی کشور است.
واکنش‌های بین‌المللی: هشدار قطر و عربستان به دو طرف
در پی بالا گرفتن تنش‌ها، وزارت خارجه قطر با انتشار بیانیه‌ای از طالبان و پاکستان خواست که گفت‌وگو و دیپلماسی را در اولویت قرار دهند و از «هرگونه اقدام تحریک‌آمیز» خودداری کنند.
عربستان سعودی نیز از درگیری‌های تازه میان طالبان و ارتش پاکستان ابراز نگرانی کرده و تأکید کرده است که اختلافات باید از راه گفت‌وگو حل شود، نه از مسیر اسلحه.
تحلیل‌گران منطقه‌ای می‌گویند مواضع این دو کشور نشان‌دهنده نگرانی عمیق از احتمال گسترش جنگ در منطقه‌ای است که همین حالا نیز با بحران‌های امنیتی و اقتصادی روبه‌رو است.
شورای مقاومت ملی: طالبان مقصر مستقیم تجاوز پاکستان‌اند
در داخل افغانستان، شورای مقاومت ملی برای نجات افغانستان در واکنشی تند، طالبان را مسئول مستقیم حملات پاکستان دانست. در بیانیه این شورا آمده است:
«پناه‌دادن طالبان به گروه‌های تروریستی منطقه‌ای، از جمله تحریک طالبان پاکستانی، بهانه و زمینه تجاوز را برای پاکستان فراهم ساخته است. کشور به پناهگاه تروریسم بین‌المللی بدل شده است.»
شورای مقاومت افزوده که حملات پاکستان نقض آشکار تمامیت ارضی افغانستان است، اما مسئولیت سیاسی و اخلاقی آن به‌دوش طالبان است که کشور را از مسیر قانون و مشروعیت خارج کرده‌اند.
تحلیل آگاه: جنگ نیابتی میان دو برادر دشمن
تحلیل‌گران به این باورند که درگیری‌های اخیر تنها یک حادثه مرزی نیست، بلکه نقطه اوج جنگ سرد و پنهانی است که سال‌ها میان دستگاه استخبارات پاکستان و شبکه نظامی طالبان جریان داشت.
پاکستان زمانی پشتیبان اصلی طالبان بود، اما اکنون محصول همان سیاست، به‌صورت وارونه علیه خودش عمل می‌کند.
گروه طالبان پاکستانی (TTP) که زمانی ابزار فشار اسلام‌آباد بر کابل بود، اکنون از خاک افغانستان بر ضد خود پاکستان فعالیت می‌کند.
طالبان افغان نیز در پی انزوای سیاسی و فشار اقتصادی، تلاش دارند با مواضع تند ضدپاکستانی، وجهه‌ای «ملی‌گرایانه» برای خود بسازند؛ اما چنین رویکردی می‌تواند کشور را به میدان درگیری‌های نیابتی تازه بدل کند.
از سوی دیگر، حملات هوایی پاکستان بر کابل و پکتیکا، نقض آشکار حاکمیت افغانستان است و نشان می‌دهد که طالبان در برابر یک ارتش مجهز و دولت قدرتمند، فاقد توان دفاعی مستقل‌اند.
کشته‌شدن احتمالی رهبر تحریک طالبان پاکستانی در کابل، اگر تأیید شود، شکاف استخباراتی میان طالبان افغان و پاکستانی را عمیق‌تر کرده و حتی می‌تواند باعث انشقاق در ساختار درونی طالبان شود.
در واقع، خط دیورند بار دیگر از یک مرز مناقشه‌برانگیز به خط آتش بدل شده است؛ جایی که هم جاه‌طلبی نظامیان پاکستانی و هم لجاجت ایدئولوژیک طالبان، آینده‌ای خطرناک برای هر دو ملت رقم می‌زند.
Leave feedback about this