مقام طالبان با پرداخت ۲۰ هزار دلار «طویانه»، با دختری ۱۶ ساله ازدواج کرد

داملا شعیب رسالت، استاندار طالبان در سمنگان که حدود ۴۵ سال دارد، با پرداخت ۱.۵ میلیون افغانی (معادل حدود ۲۰ هزار دلار)، یک دختر ۱۶ ساله را به عقد خود درآورده است.

منابع مطلع در فاریاب و سمنگان به ایندیپندنت فارسی گفتند که این سومین ازدواج داملا شعیب رسالت است. ازدواج نخست این مقام طالبان پیش از فروپاشی دولت جمهوری صورت گرفت، اما از زمان بازگشت طالبان به قدرت، او دو بار دیگر هم ازدواج کرده است و اکنون سه همسر دارد.

بر اساس اطلاعات منابع، هر سه همسر داملا شعیب رسالت اهل استان فاریاب‌اند و دو تا از آن‌ها در ازای پرداخت مبلغ هنگفت به عقد او درآمده‌اند. شعیب رسالت هم اهل شهرستان گرزیوان استان فاریاب است و تا پیش از فروپاشی دولت جمهوری، فرمانده محلی طالبان در گرزیوان بود. به گفته یکی از این منابع، شعیب رسالت اخیرا همسر سومش را از فاریاب به شهر ایبک، مرکز سمنگان، منتقل کرده است و در خانه سازمانی استانداری، زندگی می‌کند.

پس از فروپاشی دولت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت، ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، داملا شعیب رسالت را که یک فرمانده محلی بود، استاندار جوزجان کرد. رسالت در حالی به این مسند گماشته شد که فرماندهان ارشد دیگر، مانند قاری صلاح‌الدین ایوبی، مخدوم عالم و شماری دیگر که از فرماندهان کلیدی در فاریاب بودند، ابتدا از قدرت دور نگه‌ داشته  و سپس در مسندهای کم‌اهمیت در استان‌های دورافتاده مامور شدند.

داملا شعیب رسالت پیش از این، استاندار طالبان در فاریاب بود. او در ماه مه ۲۰۲۴، بر اساس فرمان رهبر طالبان استاندار سمنگان شد. این مقام طالبان که از افراد مورداعتماد ملا هبت‌الله آخندزاده دانسته می‌شود، در حالی با پرداخت مبلغ ۱.۵ میلیون افغانی «طویانه» [تقریبا معادل شیربها]، با دختری ۱۶ ساله ازدواج کرده است که وزارت ارشاد، حج و اوقاف طالبان پیش‌تر پرداخت طویانه را «برخلاف شریعت» دانسته و آن را ممنوع کرده بود.

ملا هبت‌الله آخندزاده ۱۹ مارس هم در فرمانی درباره چگونگی برگزاری عروسی، عزاداری و بازگشت از زیارت حج، تاکید کرد که در این مناسبت‌ها اسراف صورت نگیرد و از هزینه‌های اضافی خودداری شود.

طبق فرهنگ سنتی افغانستان، خانواده داماد هنگام عقد نکاح موظف‌اند به خانواده عروس مبلغی پرداخت کنند که به آن «طویانه» گفته می‌شود. این مبلغ که معمولا هنگفت است، یکی از پیش‌شرط‌های ازدواج است که از طرف خانواده عروس تعیین می‌شود. گرچه طویانه از نظر معنایی با «شیربها» تا حدی شباهت دارد، این دو در عمل با یکدیگر متفاوت‌اند؛ بیشتر خانواده‌ها طویانه را که مبلغی چشمگیر است به‌صورت جداگانه دریافت می‌کنند، در حالی که شیربها تنها بخش کوچکی از این پرداخت است و معمولا به مادر عروس تعلق می‌گیرد.

با وجودی که در فرمان‌های رهبر طالبان و همچنین دستورهای صادرشده در نهادهای این گروه، ازدواج اجباری و پرداخت مبلغ هنگفت به‌عنوان طویانه منع شده، بسیاری از مقام‌ها و فرماندهان این گروه با بی‌توجهی به فرمان‌ها، در سه‌ سال و نیم گذشته، برای بار دوم، سوم و چهارم ازدواج کرده‌اند و ازدواج‌های متعدد در میان فرماندهان این گروه به یک امر معمول تبدیل شده است.

پیش از این، ایندیپندنت فارسی در گزارشی به ازدواج‌های دوم، سوم و چهارم مقام‌های ارشد طالبان، از جمله خلیل‌الرحمان حقانی، وزیر پیشین امور مهاجرین، قاری صلاح‌الدین ایوبی، فرمانده پلیس زابل، مولوی امان‌الدین منصور، فرمانده پیشین نیروی هوایی طالبان، و شماری دیگر از فرماندهان این گروه با دخترانی که حدود ۲۰ تا ۲۵ سال دارند، اشاره کرده است. در بیشتر موارد، فرماندهان و مقام‌های طالبان با پرداخت پول هنگفت به خانواده‌ها، دختران جوانشان را به عقد خود درمی‌آورند.

تجدید فراش فرماندهان طالبان در حالی پرتکرار شده که ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر این گروه، ژانویه ۲۰۲۱ با صدور فرمانی، فرماندهان این گروه را از چندهمسری منع کرد. در این فرمان آمده است: «هرچند ازدواج دوم، سوم و چهارم در شریعت مباح و جایز است، در اکثر مناطق کشور ما هزینه زیادی دارد. ازدواج‌های دوم، سوم و چهارم امری است که از سر عشرت صورت می‌گیرد و غیرضروری است. شرایط زندگی مسئولان امارت اسلامی افغانستان ایجاب نمی‌کند که چند همسر اختیار کنند.»

از ازدواج اجباری فرماندهان طالبان با دختران جوان هم گزارش‌های متعددی منتشر شده است. قاری سعید خوستی، سخنگوی پیشین وزارت داخله (کشور) طالبان، زیرنظر سراج‌الدین حقانی، اوت ۲۰۲۲ متهم شد که به الهه دلاورزی، دانشجوی پزشکی دانشگاه کابل، تجاوز و او را به ازدواج اجباری وادار کرده است.

الهه دلاورزی در پیام ویدیویی گفت که در خانه سعید خوستی زندانی است و با او بدرفتاری و خشونت می‌شود. الهه با فرار از افغانستان به پاکستان پناه برد، اما طالبان پس از مدتی او را دوباره بازداشت و زندانی کردند. الهه پس از آزادی از زندان طالبان، به سوییس پناه برد، اما سعید خوستی در رژیم طالبان به سمت دیگری منصوب شد و بازخواست هم نشد.

قاری صلاح‌الدین ایوبی، فرمانده پلیس طالبان در زابل، هم سال گذشته با پرداخت مبلغی هنگفت به خانواده‌، با دختری ۲۲ ساله به نام شیرین که از اهالی روستای میرشاده شهرستان المار فاریاب، ازدواج کرد. ایندیپندنت فارسی در گزارشی اسناد و شواهدی را منتشر کرد که نشان می‌داد شیرین از یک‌ سال پیش با مرد جوانی به نام رحمت‌الله نامزد بود، اما قاری صلاح‌الدین ایوبی با تهدید و تطمیع، او را به عقد خود درآورد.

هرچند رحمت‌الله از قاری صلاح‌الدین ایوبی به دادگاه نظامی طالبان شکایت کرد، تلاش‌های او برای جلوگیری از ازدواج اجباری شیرین به جایی نرسید.

ازدواج اجباری فرماندهان طالبان با دختران جوان، علی‌رغم فرمان رهبر این گروه، در حالی افزایش یافته است که از زمان بازگشت طالبان به قدرت، دختران و زنان در افغانستان از تحصیل و اشتغال محروم شده‌اند. ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در امور افغانستان، بارها از افزایش خودکشی در میان زنان و دختران افغانستان ابراز نگرانی کرده است.