در تازه‌ترین گردهمایی سیاسی در ولایت پکتیا، سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان، سخنانی ایراد کرد که در ظاهر حامل پیام‌های اعتدال، دوری از قدرت‌طلبی و دعوت به وفاداری به ارزش‌های اسلامی بود. او تأکید کرد که طالبان برای رسیدن به قدرت نجنگیده‌اند بلکه هدف‌شان مبارزه با «کفر و فساد» بوده است. همچنین در سخنان خود وفاداری به رهبر گروه، ملا هبت‌الله آخندزاده، را شرط اصلی حفظ نظام و وحدت اعلام کرد.
اما این اظهارات، در بستر واقعی و پیچیده ساختار قدرت طالبان، معنایی متفاوت می‌یابد. تحلیل دقیق‌تر نشان می‌دهد که سخنان حقانی بیشتر بخشی از یک تاکتیک سیاسی هدفمند برای تحکیم و تثبیت هژمونی فعلی است تا نشانه یک تغییر یا اصلاح اساسی. حقانی با تأکید بر وفاداری بی‌چون و چرا به رهبر طالبان، هرگونه شکاف احتمالی درون گروه را عملاً مردود اعلام می‌کند و در واقع نقش خود را به عنوان محافظ نظام فعلی تثبیت می‌نماید.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، این گروه با چالش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی مواجه بوده است. فشارهای ناشی از بحران حقوق بشر، به‌ویژه در زمینه حقوق زنان و بازداشت‌های خودسرانه مخالفان، به همراه بحران اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی، موجب شده که طالبان نیازمند اصلاح چهره خود برای کاهش این فشارها باشد.
در همین راستا، طالبان به شکلی ظاهری رویکردی دوگانه اتخاذ کرده‌اند: از یک سو، چهره‌ای سخت‌گیر و محافظه‌کار به رهبری ملا هبت‌الله آخندزاده در ولایت‌های جنوبی و مرکزی که بر حفظ اصول سنتی و سخت‌گیرانه تأکید دارد؛ و از سوی دیگر، چهره‌ای نسبتاً نرم‌تر و عمل‌گرا در کابل، به نمایندگی چهره‌هایی مانند سراج‌الدین حقانی و ملا یعقوب. این رویکرد دوگانه، تلاش طالبان برای مدیریت همزمان فشارهای داخلی و تعاملات دیپلماتیک با جامعه جهانی را نشان می‌دهد.
با این حال، وعده‌های حقانی در مورد پروژه‌های انکشافی، عفو عمومی و بازسازی، با واقعیت‌هایی مانند ادامه بازداشت‌های خودسرانه، قتل‌های هدفمند و نقض مکرر حقوق بشر در تناقض است. این مسائل بارها در گزارش‌های سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری مستند شده‌اند و نشان می‌دهند که وعده‌های مطرح شده در حد حرف باقی مانده‌اند و فاقد مکانیزم اجرایی و نظارتی هستند.
تناقض میان لحن نرم حقانی و سیاست‌های سرکوبگرانه طالبان، بیانگر آن است که این سخنان بیشتر جنبه تبلیغاتی و تاکتیکی دارند تا تعهد به اصلاحات واقعی. این رویکرد در حقیقت نوعی بازی سیاسی هوشمندانه است که با حفظ ساختار متمرکز و بسته قدرت، تلاش می‌کند فشارهای داخلی و خارجی را مدیریت کند.
از این منظر، نباید سخنان حقانی را به عنوان نشانه وجود اختلافات جدی یا تغییر بنیادین در ساختار طالبان تعبیر کرد. این اظهارات بیشتر به مثابه بازسازی چهره حاکمیت برای جلب حمایت و کاهش فشارهای بین‌المللی است و در داخل نیز به‌منظور مهار هرگونه مخالفت احتمالی و حفظ ثبات گروه به کار گرفته می‌شود.
در نهایت، تا زمانی که ساختار تصمیم‌گیری طالبان متمرکز، بسته و فاقد شفافیت و پاسخگویی باقی بماند، هرگونه تغییر در لحن یا ظاهر رهبری طالبان تنها تاکتیکی موقت خواهد بود و اصلاحات اساسی در سیاست‌ها و رفتارهای این گروه قابل انتظار نخواهد بود.
Leave feedback about this