والی طالبان در هرات با بازدید از اردوگاه‌های مهاجران افغان در ایران، بار دیگر عمق بحران انسانی گسترده و پیچیدگی روابط پرتنش میان تهران و طالبان را به تصویر کشید. این سفر ظاهراً نشانه‌ای از تلاش دو طرف برای مدیریت بحران است، اما در واقع نمایانگر چهره‌ای تلخ و تاسف‌بار از نقض حقوق مهاجران و سرکوب سیستماتیک آنان است.
نوراحمد اسلام‌جار، والی طالبان در هرات، در شرایطی به اردوگاه‌های مهاجران افغان در استان خراسان رضوی سفر کرد که گزارش‌های فراوانی از شکنجه، بدرفتاری و شرایط غیرانسانی در این اردوگاه‌ها منتشر شده است. این بازدید بیش از آنکه نشانه همکاری و حل بحران باشد، تلاشی بی‌ثمر برای مشروعیت‌بخشی به حکومتی است که خود عامل اصلی بحران و رنج مردم است.
روابط تهران و طالبان که سال‌ها بر پایه بی‌اعتمادی و منافع متضاد بود، با بازگشت طالبان به قدرت به سطحی تازه از همکاری ظاهری رسیده است؛ همکاری‌ای که هزینه‌اش را مهاجران افغان می‌پردازند. ایران با جمعیت قابل توجهی از مهاجران، نه‌تنها با چالش‌های امنیتی و انسانی جدی مواجه است، بلکه با برگزاری بازدیدهای نمایشی و حضور نمایندگان طالبان در اردوگاه‌هایی که مهاجران در شرایط اسفناک و دور از دید جامعه جهانی نگهداری می‌شوند، تلاش می‌کند چهره‌ای مسئولیت‌پذیر از خود نشان دهد؛ در حالی که واقعیت‌ها حکایت از مدیریت بحران بر پایه سرکوب، تحقیر و نقض حقوق بنیادین دارد.
اردوگاه‌هایی که محل نگهداری مهاجران پیش از بازگرداندن اجباری به افغانستان است، تبدیل به زندان‌هایی شده‌اند که شکنجه، خشونت و محرومیت از ابتدایی‌ترین امکانات انسانی در آنها رواج دارد. این وضعیت نه تنها یک فاجعه انسانی است، بلکه سندی بر شکست کامل سیاست‌های مدیریت مهاجرت و نقض گسترده حقوق بشر در منطقه محسوب می‌شود. ادعای والی طالبان درباره بازگشت «آبرومندانه و داوطلبانه» تنها پوششی است برای فاجعه‌ای که واقعاً به اجبار و شرایط غیرقابل تحمل مهاجران تحمیل می‌شود.
این سفر و روابط تهران و طالبان نه تنها بحران مهاجران را تشدید می‌کند، بلکه نشانه‌ای از ناکارآمدی و بی‌رحمی سیاست‌های منطقه‌ای است که به جای حمایت و حفاظت، فشار و بی‌عدالتی را بر دوش مهاجران سنگین‌تر می‌کند. این رویکرد ناپایدار، می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه دامن زده و موج جدیدی از مهاجرت‌های ناخواسته و غیرقانونی را رقم بزند.
در نهایت، وضعیت اردوگاه‌ها و سیاست‌های دو طرف، پیام روشنی دارد: بحران مهاجران افغان صرفاً یک مسئله امنیتی نیست، بلکه بحرانی انسانی و حقوق بشری است که بدون مشارکت جدی جامعه جهانی، حمایت فعال نهادهای بین‌المللی و رویکردی مبتنی بر حقوق انسان، نه تنها پایان نخواهد یافت، بلکه هر روز بیشتر عمیق‌تر و بی‌رحمانه‌تر خواهد شد. ادامه این روند نه تنها به تشدید رنج مهاجران منجر می‌شود، بلکه مشروعیت طالبان و شرکای منطقه‌ای آن را نیز به شدت زیر سوال می‌برد.
نویسنده: مهدی جویا
Leave feedback about this