افغانستان این روزها بیش از هر زمان دیگری به مرکزی برای فعالیت گروه‌های تروریستی تبدیل شده است؛ واقعیتی که بارها توسط گزارش‌های سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی هشدار داده شده است. داعش خراسان، القاعده و تحریک طالبان پاکستان با بهره‌گیری از خلأهای امنیتی و ضعف مدیریتی طالبان، به سرعت پایگاه‌های خود را در مناطق مختلف کشور گسترش داده‌اند.
طالبان؛ حکومت یا میزبان؟
طالبان که خود را نماینده مشروع حکومت افغانستان معرفی می‌کند، نه تنها در مهار این گروه‌ها ناکام بوده‌اند، بلکه در موارد متعددی به نظر می‌رسد یا به دلیل ناتوانی و ضعف ساختاری، یا از روی تعمد و تبانی، بستر فعالیت آن‌ها را فراهم کرده‌اند. گزارش‌های متعدد سازمان ملل نشان می‌دهد که طالبان یا به صورت جدی با این گروه‌ها برخورد نکرده‌اند یا روابط پنهانی و همکاری‌هایی با آن‌ها دارند. این وضعیت نه تنها امنیت داخلی افغانستان را به مخاطره می‌اندازد، بلکه اعتماد جامعه جهانی نسبت به طالبان را به شکل قابل توجهی کاهش داده است.
رفتار طالبان در برابر این تهدیدات، نمونه‌ای آشکار از بی‌تدبیری و فقدان مسئولیت‌پذیری است. به جای اتخاذ سیاست‌های شفاف و قاطع برای نابودی مراکز آموزش و عملیات تروریستی، طالبان به گونه‌ای منفعلانه و گاه با تبانی، اجازه داده‌اند این گروه‌ها رشد و نفوذ پیدا کنند. چنین رویکردی نه تنها امنیت افغانستان را به شدت تضعیف می‌کند، بلکه بحران‌های انسانی و سیاسی موجود را تشدید می‌کند.
گسترش حضور داعش خراسان و گروه‌های وابسته به القاعده، فراتر از مرزهای افغانستان نیز تهدیدی جدی برای امنیت کشورهای همسایه به‌ویژه آسیای میانه و پاکستان محسوب می‌شود. جذب نیرو از مناطق مختلف قفقاز و آسیای مرکزی توسط این گروه‌ها نشان‌دهنده شبکه پیچیده و گسترده‌ای است که افغانستان به عنوان مرکز آن عمل می‌کند. این وضعیت نه تنها توسعه و ثبات منطقه را با مانع روبرو کرده بلکه زمینه تحرکات تروریستی فرامرزی را نیز فراهم آورده است.
علاوه بر تهدیدات امنیتی، استمرار فعالیت این گروه‌ها و عملکرد طالبان در برابر آن‌ها پیامدهای وخیمی برای حقوق بشر در افغانستان به دنبال داشته است. بحران‌های انسانی ناشی از ناامنی و خشونت‌های رو به افزایش، همراه با سرکوب‌ها و محدودیت‌های طالبان، فضای بی‌اعتمادی و ناامیدی را میان مردم گسترش داده است. چنین شرایطی می‌تواند زمینه‌ساز گسترش افراط‌گرایی شود و چرخ خشونت را بار دیگر در کشور به حرکت درآورد.
در نتیجه افغانستان با وجود ظرفیت‌های بالقوه و منابع انسانی و طبیعی فراوان، امروز به کانون بی‌ثباتی و تروریسم تبدیل شده است؛ واقعیتی که طالبان به عنوان قدرت حاکم مسئولیت اصلی آن را بر عهده دارند. جامعه جهانی نمی‌تواند نسبت به این وضعیت بی‌تفاوت باشد. لازم است با اعمال فشارهای مستمر بر طالبان و حمایت از طرح‌های صلح‌آمیز و توسعه‌ای، مانع از گسترش بیشتر گروه‌های تروریستی در افغانستان و منطقه شد. در غیر این صورت، نه تنها مردم افغانستان، بلکه امنیت کل منطقه در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.
Leave feedback about this