بازنمایی سیاست حذف زنان از فضای اقتصادی و اجتماعی افغانستان

تعطیلی آرایشگاه‌های خانگی و شکستن وسایل توسط امر به معروف طالبان؛ بازنمایی سیاست حذف زنان از فضای اقتصادی و اجتماعی افغانستان

اقدام طالبان در بازرسی خانه‌ها و تعطیلی آرایشگاه‌های خانگی، ظاهراً برخوردی محدود با کسب‌وکارهای غیررسمی است، اما در واقع بخشی از پروژه‌ای گسترده‌تر برای سرکوب حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور محسوب می‌شود. آرایشگاه‌های خانگی برای هزاران زن در افغانستان نه تنها مکانی برای کسب درآمد، بلکه نمادی از استقلال و مشارکت اقتصادی بودند که در شرایط دشوار پس از سال‌ها جنگ شکل گرفته است. با این اقدام، طالبان نه فقط فرصت‌های معیشتی این زنان را نابود می‌کند، بلکه ضربه‌ای جدی به ساختار اقتصادی خانواده‌ها وارد می‌آورد، چرا که بسیاری از این زنان تنها یا عمده تأمین‌کننده معیشت خانواده‌های خود هستند.

نکته مهم‌تر در این موضوع، نفوذ مستقیم طالبان به حریم خصوصی خانواده‌ها است. بازرسی‌های ناگهانی و تخریب وسایل در خانه‌ها، نقضی آشکار از حقوق اولیه فردی و خانوادگی بوده و فضای ترس و ناامنی روانی گسترده‌ای ایجاد می‌کند که به کاهش اعتماد و حس امنیت در میان زنان و اعضای خانواده منجر می‌شود. این رفتار فراتر از یک اقدام انتظامی، ابزاری برای کنترل اجتماعی و فرهنگ‌سازی بر اساس ایدئولوژی سخت‌گیرانه طالبان است.

از منظر کلان‌تر، این سیاست‌ها بخشی از روند حذف زنان از تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی است که طی سال‌های اخیر شدت یافته است؛ بسته شدن مدارس دختران بالاتر از صنف ششم، ممنوعیت حضور زنان در مشاغل مختلف و حالا نابودی کسب‌وکارهای خانگی. طالبان با این رویکرد تلاش می‌کند حضور زنان را به حداقل برساند و از طریق محدود کردن فرصت‌های اقتصادی، استقلال آنان را به شدت کاهش دهد که پیامدهای عمیق اقتصادی و اجتماعی برای کل جامعه خواهد داشت.

این سیاست‌ها علاوه بر تبعات اقتصادی، پیامدهای روانی و اجتماعی جدی نیز به همراه دارند. زنان و خانواده‌ها در فضایی از سرکوب و محرومیت زندگی می‌کنند که می‌تواند به افزایش آسیب‌های روانی، کاهش اعتماد به نفس و احساس بی‌ارزشی در میان جامعه زنان منجر شود. این احساس ناامنی و محرومیت گسترده، به نارضایتی‌های اجتماعی دامن زده و در نهایت می‌تواند به تشدید بحران‌های اجتماعی و فرهنگی در افغانستان بیانجامد.

بنابراین، تعطیلی آرایشگاه‌های خانگی توسط امر به معروف طالبان صرفاً یک اقدام کوتاه‌مدت و محدود نیست، بلکه بخشی از استراتژی گسترده‌ای برای سرکوب حضور زنان در زندگی اقتصادی و اجتماعی کشور است که پیامدهای بلندمدت آن می‌تواند ثبات اجتماعی و اقتصادی افغانستان را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این گسست عمیق میان ایدئولوژی سخت‌گیرانه طالبان و نیازهای واقعی جامعه، چالشی بزرگ است که باید با دقت و درک عمیق مورد توجه قرار گیرد.