نویسنده: سید حسن موسوی
اعلامیه دونالد ترامپ درباره تلاش برای پس‌گیری پایگاه هوایی بگرام، بار دیگر افغانستان را در مرکز معادلات ژئوپلیتیک قرار داده است. پایگاه بگرام، که زمانی قلب عملیات نظامی و لجستیکی در شمال کشور بود، اکنون نماد قدرت و استقلال طالبان است. این پایگاه نه فقط یک نقطه نظامی، بلکه ابزاری برای اعتبار سیاسی و استراتژیک گروه طالبان به شمار می‌آید.
طالبان امروز در یک دو راهی دشوار قرار دارند: حفظ استقلال و کنترل پایگاه یا مصالحه با فشار خارجی برای کسب امتیازات بین‌المللی. گزینه اول به طالبان اجازه می‌دهد حاکمیت و تصمیم‌گیری مستقل خود را به نمایش بگذارند و کنترل کامل بر خاک افغانستان را تثبیت کنند. از نگاه داخلی، این تصمیم پیام روشنی به رهبران و اعضای گروه می‌دهد: قدرت طالبان وابسته به هیچ کشور یا نهاد خارجی نیست و هرگونه امتیازدهی می‌تواند مشروعیت داخلی آن‌ها را تضعیف کند.
نگه داشتن بگرام همچنین به طالبان امکان می‌دهد در تعامل با قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، امتیازگیری هوشمندانه داشته باشند. کنترل پایگاه یک کارت ژئوپلیتیک ارزشمند است که می‌تواند در مذاکرات با کشورهای همسایه یا قدرت‌های بزرگ، مزیت استراتژیک ایجاد کند. این نکته به‌ویژه در شرایطی اهمیت دارد که روابط خارجی طالبان هنوز شکننده است و گروه در تلاش برای تثبیت جایگاه خود در سطح بین‌المللی است.
راه دوم، مصالحه محدود با فشار خارجی، می‌تواند به طالبان امتیازاتی مانند به رسمیت شناخته شدن، کاهش تحریم‌ها و دسترسی به منابع اقتصادی بدهد. اما این مسیر، ریسک بزرگی برای مشروعیت داخلی دارد. هر گونه کوتاه آمدن، حتی محدود، ممکن است تصویر وابستگی طالبان را تقویت کرده و روحیه اعضای رده بالای گروه را تضعیف کند. تجربه چند سال گذشته نشان داده که طالبان به سختی حاضر به عقب‌نشینی در برابر فشارهای خارجی هستند و اولویت آن‌ها حفظ استقلال سیاسی و عملی است.
این دو راهی، در واقع مواجهه طالبان با چالش‌های داخلی و خارجی همزمان است. از یک طرف فشارهای آمریکا و دیگر قدرت‌ها برای دسترسی به پایگاه استراتژیک؛ از سوی دیگر، نیاز طالبان به مشروعیت و کنترل داخلی. تصمیم آن‌ها در مورد بگرام پیامدهای عمیقی بر سیاست داخلی، روابط بین‌المللی و امنیت ملی افغانستان خواهد داشت.
برای مردم افغانستان، این دو راهی پیامدهای ملموسی دارد. استقلال طالبان در کنترل بگرام ممکن است نشان‌دهنده تداوم سیاست‌های محدودکننده داخلی و فشار بر جامعه باشد. در عین حال، مصالحه با آمریکا یا هر قدرت خارجی می‌تواند مسیر تعاملات بین‌المللی را باز کند، اما همزمان ریسک وابستگی و کاهش مشروعیت داخلی را افزایش می‌دهد.
در نهایت، پایگاه بگرام فراتر از یک نقطه نظامی ساده است؛ این مکان نماد توانایی طالبان در حفظ استقلال یا مواجهه با فشارهای بین‌المللی است. تصمیم درباره این پایگاه، آزمونی است برای رهبران طالبان تا نشان دهند چگونه می‌توانند تعادل میان قدرت داخلی، مشروعیت سیاسی و تعاملات خارجی را مدیریت کنند.
Leave feedback about this