سفر معاون وزیر خارجه ایران به کابل؛ محور گفت‌وگوها همکاری‌های مرزی، قضایی و مسئله‌ی آب هیرمند

کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه‌ی ایران، وارد کابل شد. سفارت ایران اعلام کرده است که هدف از این سفر، گفت‌وگو با مقام‌های طالبان درباره‌ی همکاری‌های مرزی، قضایی و به‌ویژه موضوع آب هیرمند است؛ مسئله‌ای که در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی روابط دو کشور تبدیل شده است.

به گزارش خبرگزاری آگاه، سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل روز یک‌شنبه، ۴ عقرب/آبان، در حساب رسمی خود در شبکه‌ی اجتماعی اکس (توییتر پیشین) از ورود کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه‌ی ایران، به کابل خبر داد.

بر اساس اعلام سفارت، این سفر به‌منظور گفت‌وگو با مقام‌های طالبان پیرامون همکاری‌های مرزی، قضایی و مسایل مرتبط با آب‌های مرزی، از جمله سهم ایران از رود هیرمند انجام شده است.

در سال‌های اخیر، مسئله‌ی کاهش آب ورودی از هیرمند به استان سیستان و بلوچستان ایران به یکی از محورهای تنش میان تهران و کابل تبدیل شده است. مقام‌های ایرانی بارها طالبان را به عدم اجرای تعهدات مندرج در معاهده‌ی ۱۳۵۱ (۱۹۷۳ میلادی) میان دو کشور متهم کرده‌اند؛ معاهده‌ای که بر اساس آن، افغانستان متعهد به تأمین حق‌آبه‌ی سالانه‌ی ایران از رود هیرمند است.

در مقابل، مقام‌های طالبان تأکید کرده‌اند که کاهش جریان آب ناشی از شرایط اقلیمی، خشکسالی و کمبود بارندگی در افغانستان است و این مسئله انگیزه‌ی سیاسی ندارد. طالبان می‌گویند در صورت بهبود وضعیت منابع آبی، تعهدات خود را در چارچوب توافق‌نامه‌ی ۱۳۵۱ رعایت خواهند کرد.

سفر غریب‌آبادی به کابل در حالی صورت می‌گیرد که اختلافات مرزی و آبی میان دو کشور در ماه‌های گذشته چندین‌بار منجر به تنش دیپلماتیک و حتی درگیری‌های محدود مرزی شده است.

🔍 تحلیل آگاه:

دیدار اخیر میان مقام‌های ایرانی و طالبان نشان‌دهنده‌ی تلاش دو طرف برای مدیریت اختلافات مزمن مرزی و آبی از مسیر گفت‌وگو است. در حالی‌که تهران بر ضرورت اجرای دقیق معاهده‌ی هیرمند تأکید دارد، طالبان به واقعیت‌های اقلیمی و ظرفیت پایین منابع آبی استناد می‌کنند.

تحلیل‌گران معتقدند که آینده‌ی روابط ایران و افغانستان تا حد زیادی به چگونگی مدیریت مناقشه‌ی هیرمند وابسته است. اگر دو کشور بتوانند چارچوبی شفاف و فنی برای اندازه‌گیری و تقسیم آب ایجاد کنند، این مسئله می‌تواند از یک چالش تاریخی به زمینه‌ای برای همکاری تبدیل شود.

در غیر این صورت، تداوم کمبود آب در دو سوی مرز، همراه با فشارهای اقتصادی و اقلیمی، ممکن است روابط تهران و کابل را وارد مرحله‌ی تازه‌ای از تنش و بی‌اعتمادی کند.