سکوت‌های پرصدا در کنفرانس سنای امریکا؛ جنگی که بدون افغان‌ها تعریف شد؛

کنفرانس بررسی جنگ افغانستان در مجلس سنای ایالات متحده با حضور جنرالان پیشین، دیپلومات‌ها و مقام‌های سابق افغان، ظاهراً به دنبال پاسخ به یک پرسش اساسی بود: آشتی با طالبان چگونه می‌توانست صورت گیرد و چه تأثیری بر سرنوشت افغانستان می‌داشت؟ اما همین پرسش، با وجود ظاهر عقلانی‌اش، گواه نوعی تأخیر و خودفریبی سیاسی است.

کالین جکسون، رئیس جلسه، صادقانه اعتراف کرد که پاسخ به این پرسش‌ها را تنها افغان‌ها می‌توانند بدهند. اما آیا واقعاً چنین فرصتی به افغان‌ها داده شد؟ یا آن‌طور که خودش گفت، “گاهی دخیل‌شان ساختیم و گاهی نادیده گرفتیم”؟ این “گاه”‌ها دقیقاً همان لحظاتی بودند که سرنوشت افغانستان نوشته شد، بدون حضور مردمش.

واقعیت این است که گفت‌وگوهای صلح با طالبان، از دوحه تا سقوط کابل، هرگز بازتاب‌دهنده‌ی خواست و نگرانی مردم افغانستان نبود. از زنان گرفته تا اقلیت‌های قومی، از جوانان فعال تا قربانیان جنگ – هیچ‌کدام در میز گفت‌وگو جایی نداشتند. اکنون پس از ویرانی کشور، کنفرانس‌هایی با ظاهر علمی و سیاسی برگزار می‌شوند تا شکست‌ها را تحلیل کنند. اما این تحلیل‌ها چقدر واقعی است وقتی همان بازیگران اصلی، یعنی مردم افغانستان، هنوز در حاشیه نشسته‌اند؟

شاید مهم‌ترین نکته این کنفرانس، نه سخنان جنرالان یا دیپلومات‌ها، بلکه سکوت نمایندگان واقعی مردم افغانستان باشد. کسانی که امروز در تبعید، در مهاجرت، یا در دل بحران اقتصادی و امنیتی، بهای آن “آشتی ناتمام” را می‌پردازند.

اگر هدف از چنین کنفرانس‌هایی، فقط مستندسازی تاریخ باشد، خوب است. اما اگر هدف، کشف راه‌حل برای آینده باشد، تا زمانی که مردم افغانستان از یک “سوژه تحلیل” به “بازیگر اصلی” تبدیل نشوند، تمام این نشست‌ها، بازی با واژه‌ها خواهد بود.