در روزهایی که افغانستان پس از سال‌ها جنگ و آشوب، همچنان درگیر بحران‌های عمیق امنیتی و انسانی است، افشای خبری درباره‌ی درخواست سپاه پاسداران ایران از طالبان برای تحویل فهرستی از افغان‌هایی که با نیروهای بریتانیایی همکاری کرده‌اند، نشان‌دهنده‌ی پیچیدگی‌های مخرب در معادلات سیاسی و امنیتی منطقه است. این فهرست شامل بیش از ۲۵ هزار نفر است که بسیاری از آنها پس از خروج نیروهای ناتو و با امید به زندگی بهتر، درخواست پناهندگی به کشورهای غربی داده‌اند. اما امروز، این افراد نه تنها در معرض خطر بازداشت و پیگرد قرار دارند، بلکه در یک بازی سیاسی و امنیتی وسیع به‌عنوان مهره‌هایی در دست بازیگران منطقه‌ای گرفتار آمده‌اند.
ایران، به‌عنوان یکی از قدرت‌های تأثیرگذار منطقه، با همکاری پنهان و آشکار با طالبان، از این فهرست برای شناسایی و هدف‌گیری کسانی استفاده می‌کند که به نوعی با غرب ارتباط داشته‌اند. این اقدام نه تنها نقض آشکار حقوق بشر است، بلکه ابعاد خطرناک‌تر آن مربوط به امنیت و جان این افراد است. گزارش‌ها حاکی است که برخی از افراد مندرج در این فهرست حتی در کشورهای همسایه مثل ایران نیز با تهدید و بازداشت مواجه شده‌اند و به زور به کابل بازگردانده شده‌اند؛ جایی که احتمال آسیب‌های جدی برای آنها بسیار بالاست.
این روند حاکی از آن است که زندگی هزاران افغان که در جنگ و تلاش برای همکاری با نیروهای خارجی، نقش مهمی ایفا کرده‌اند، اکنون به بهای معامله‌های سیاسی و بازی‌های اطلاعاتی قربانی شده است. طالبان، که خود را به عنوان حاکمی مشروع معرفی می‌کند، در عمل به ابزاری در دست ایران تبدیل شده است تا مخالفان و کسانی را که تهدیدی برای امارتشان محسوب می‌شوند، حذف کند.
در سوی دیگر ماجرا، نقش کشورهای غربی، به ویژه بریتانیا، نیز قابل بررسی است. افشای این فهرست حساس توسط یک کارمند وزارت دفاع بریتانیا و انتشار آن، نشان می‌دهد که سیستم‌های حفاظتی و امنیتی این کشورها هنوز به اندازه‌ی کافی قوی و مطمئن نیست. این موضوع اعتماد متقابل میان پناهجویان افغان و کشورهای میزبان را تحت تاثیر قرار داده و پیامدهای امنیتی و انسانی جبران‌ناپذیری در پی دارد. اقداماتی که باید برای محافظت از این افراد که جان خود را برای همکاری با غرب به خطر انداخته‌اند، در سطح سیاسی و عملی تقویت شود.
از سوی دیگر، این وضعیت بازتاب دهنده شکست سیاست‌های حمایت و پناهندگی در سطح جهانی است. جامعه جهانی در قبال مردم افغانستان مسئول است و نمی‌تواند اجازه دهد که بازی‌های سیاسی میان کشورهای منطقه و قدرت‌های فرامنطقه‌ای به بهای جان و آزادی مردم عادی رقم بخورد. حمایت از پناهجویان افغان باید فراتر از شعارها و بیانیه‌ها باشد و با اقدام‌های عملی، برنامه‌های حفاظت و راهکارهای موثر همراه شود.
نکته‌ی دیگر این است که این موضوع باید باعث بازنگری در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی در قبال افغانستان شود. بدون ایجاد مکانیزم‌های شفاف و قابل اعتماد برای حمایت از حقوق بشری و پناهندگان، افغانستان همچنان در چرخه بی‌پایان ناامنی، بی‌ثباتی و بحران‌های انسانی باقی خواهد ماند.
در نهایت، افشای این فهرست و تبعات آن زنگ خطری است برای تمام بازیگران داخلی و خارجی تا واقع‌بینانه‌تر به وضعیت افغانستان نگاه کنند و تلاش کنند تا به جای معامله‌های سیاسی پشت پرده، امنیت و حقوق انسانی مردم این کشور را در اولویت قرار دهند. در غیر این صورت، هزینه‌های این بی‌توجهی، نه تنها برای افغانستان بلکه برای کل منطقه و جهان نیز بسیار سنگین خواهد بود.
Leave feedback about this