هیئت طالبان برای ادامه گفت‌وگوهای امنیتی با پاکستان به ترکیه رفت

خبرگزاری آگاه: در ادامه مذاکرات صلح میان طالبان و پاکستان، هیئتی از وزارت داخله طالبان به ریاست رحمت‌الله نجیب، معین این وزارت، به ترکیه سفر کرده است. این سفر در پی توافق آتش‌بس اخیر دو طرف در دوحه انجام می‌شود و هدف از آن، گفت‌وگو درباره مسائل باقی‌مانده و ایجاد سازوکار نظارتی بر مرزهای دو کشور عنوان شده است.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، با نشر پیامی در شبکه اجتماعی اکس اعلام کرده است که هیئتی از وزارت امور داخله این گروه امروز (جمعه، ۲ عقرب) به ترکیه سفر کرده است. او گفته است که این سفر در ادامه توافق آتش‌بس اخیر میان طالبان و پاکستان در دوحه انجام می‌شود و در نشست استانبول، دو طرف درباره جزئیات اجرایی و مسائل حل‌نشده گفت‌وگو خواهند کرد.
رحمت‌الله نجیب، که ریاست این هیئت را بر عهده دارد، از چهره‌های نزدیک به رهبران امنیتی طالبان و معین پیشین اداره استخبارات این گروه است. منابع طالبان می‌گویند که او نقش مهمی در مذاکرات امنیتی اخیر با پاکستان ایفا کرده است.
پیشتر، در نشست دوحه که با میانجی‌گری قطر و ترکیه برگزار شد، طالبان و پاکستان بر آتش‌بس فوری و توقف حملات مرزی توافق کردند. براساس این توافق، دو طرف تعهد کرده‌اند که از هرگونه اقدام خصمانه علیه یک‌دیگر خودداری کنند و اجازه ندهند گروه‌های مسلح از خاک‌شان برای حمله به کشور مقابل استفاده کنند.
وزارت خارجه قطر در بیانیه‌ای این توافق را «گامی مهم برای کاهش تنش‌های مرزی و ایجاد پایه‌ای برای صلح پایدار در منطقه» خوانده بود. اما این توافق با واکنش‌های متفاوتی در داخل افغانستان روبه‌رو شده است. شماری از مقام‌های پیشین، از جمله شاه‌محمود میاخیل، معاون پیشین وزارت دفاع، انتقاد کرده‌اند که در متن توافق، از تجاوزهای نظامی پاکستان بر خاک افغانستان یاد نشده و تنها به اصطلاح «مرز» میان دو کشور اشاره شده است — واژه‌ای که از نظر بسیاری از تحلیل‌گران، پذیرش ضمنی خط دیورند تلقی می‌شود.
در داخل طالبان نیز این توافق با مخالفت‌هایی مواجه شده است. برخی اعضای این گروه آن را «موضعی ضعیف» در برابر پاکستان دانسته‌اند. با این حال، مجاهد در واکنش گفته است که طالبان هیچ‌گاه از گروه‌های مخالف پاکستان حمایت نکرده و این موضع جزئی از سیاست همیشگی امارت اسلامی است، نه بخشی از توافق‌نامه.
در مقابل، مقام‌های پاکستانی، از جمله محمد اسحاق‌دار، وزیر خارجه این کشور، ابراز امیدواری کرده‌اند که در نشست ترکیه، سازوکار نظارتی مشخصی برای جلوگیری از تکرار حملات از خاک افغانستان به داخل پاکستان طراحی شود. او گفته است که اسلام‌آباد منتظر ایجاد یک «مکانیسم قابل‌اعتماد» برای بررسی تهدیدهای تروریستی از خاک افغانستان است.
تحلیل آگاه:
تحلیل‌گران سیاسی باور دارند که سفر هیئت طالبان به ترکیه بخشی از روندی است که هدف آن کاهش تنش‌های مرزی و کنترل بحران با پاکستان است، اما خطر آن وجود دارد که طالبان در این روند، به تدریج در برابر فشارهای اسلام‌آباد امتیاز بدهند.
به گفته فاضل سانچارکی، تحلیل‌گر سیاسی، «توافق اخیر طالبان با پاکستان، هرچند می‌تواند از بروز درگیری‌های مرزی بکاهد، اما از نظر سیاسی طالبان را در موقعیت تدافعی قرار داده است. چون اسلام‌آباد از این توافق برای مشروعیت بخشیدن به مداخلات خود در خاک افغانستان استفاده خواهد کرد.»
او می‌افزاید که تأکید طالبان بر “احترام متقابل به مرزها” عملاً به‌معنای پذیرش ضمنی خط دیورند است، در حالی‌که هیچ حکومت مشروع افغانستان تاکنون آن را نپذیرفته است.
از سوی دیگر، برخی تحلیل‌گران می‌گویند طالبان با استفاده از این مذاکرات تلاش دارند روابط خود را با قطر و ترکیه به عنوان میانجی‌های منطقه‌ای تقویت کنند تا از انزوای دیپلماتیک بیرون آیند. اما تداوم وابستگی امنیتی به پاکستان و ناتوانی در کنترل گروه‌های تندرو در داخل افغانستان، اعتبار این توافق را در عمل با چالش روبه‌رو می‌کند.
اگر طالبان نتوانند در عمل نشان دهند که کنترل کامل بر مرزها و گروه‌های مسلح را در دست دارند، این روند ممکن است به ابزاری برای افزایش فشارهای پاکستان و مشروعیت‌بخشی به حملات مرزی آن کشور بدل شود.
در شرایطی که افغانستان با بحران مشروعیت داخلی، ناامنی فزاینده و اختلافات درونی در صفوف طالبان روبه‌رو است، هرگونه امتیازدهی بیش از حد در مذاکرات خارجی می‌تواند به تضعیف موقعیت سیاسی طالبان در داخل نیز منجر شود.
به باور کارشناسان، نشست ترکیه آزمونی جدی برای طالبان است: یا می‌توانند با رویکردی واقع‌گرایانه از منافع ملی افغانستان دفاع کنند، یا بار دیگر در تله سیاست‌های چندلایه اسلام‌آباد گرفتار خواهند شد.