نویسنده :سید حسن موسوی
نگاهی تحلیلی به بازداشت‌های اخیر خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای در افغانستان و روند فزاینده خاموش‌سازی صدای مستقل
سه هفته، هفت بازداشت. این آمار نه از یک کشور تحت اشغال نظامی یا درگیر جنگ تمام‌عیار، بلکه از افغانستان طالبان است؛ جایی که نظام حاکم نه با توپ و تانک، بلکه با ترس و سانسور بر جامعه حکومت می‌کند. تازه‌ترین گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که سرکوب آزادی بیان دیگر نه استثناء، بلکه قاعده‌ای ساختاریافته و هدفمند در حکومت طالبان شده است.
در اکثر نظام‌های استبدادی، رسانه نخستین قربانی است. طالبان نیز به خوبی این قاعده را درک کرده‌اند. از توقیف رسانه‌های مستقل، تا بازداشت‌های فراقانونی و پخش اعترافات تلویزیونی—همه نشانه‌های یک سیاست فراگیر برای خاموش‌سازی هر صدای منتقد است.
بازداشت فعالانی که دوره آموزشی برای دختران برگزار کرده‌اند یا به‌خاطر مدیریت وب‌سایت خبری، به زندان انداخته شده‌اند، فقط اقدام امنیتی نیست؛ تلاش برای پاک‌سازی فضا از هرگونه امید به آگاهی‌رسانی مستقل است.
پخش ویدیوی «اعتراف» نوید اصغری، مدیر شرکت رسانه‌ای پیکسل، از سوی نشریه «دریچه» وابسته به وزارت امر به معروف، یادآور رفتارهایی است که پیش‌تر در رژیم‌هایی چون ایران، چین یا کره‌شمالی دیده شده بود.
این ویدیو نه برای اثبات جرم، بلکه برای ترساندن دیگران و ایجاد خودسانسوری عمومی تولید شده است. در غیاب دادگاه عادلانه، حق وکالت و شفافیت قضایی، چنین اعترافاتی هیچ‌گونه مشروعیت حقوقی ندارند و تنها هدف‌شان مدیریت افکار عمومی از طریق تحقیر و ترس است.
اتهامات نسبت‌داده‌شده به خبرنگاران – از «همکاری با رسانه‌های مغرض خارجی» تا «ترویج فرهنگ غربی» – اصطلاحاتی مبهم و کش‌دار هستند که طالبان به‌دلخواه تعبیر می‌کنند. در این فضا، خبرنگار نه تنها عامل اطلاع‌رسانی، بلکه «تهدید امنیتی» تلقی می‌شود.
جایگزینی مفهوم رسانه مستقل با تبلیغات حکومتی، از ابزارهای اصلی تثبیت سلطه طالبان است؛ رسانه‌هایی که امروز تنها مجاز به بازتاب روایت رسمی‌اند و بس.
آن‌چه این بحران را خطرناک‌تر می‌سازد، سکوت جهانی نسبت به این اقدامات طالبان است. اگرچه نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل یا فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران، در مواردی ابراز نگرانی کرده‌اند، اما این نگرانی‌ها تاکنون به اقدام عملی، فشار دیپلماتیک، یا حمایت هدفمند از رسانه‌های در تبعید منجر نشده است.
بدون فشار خارجی، طالبان انگیزه‌ای برای کاهش فشارهای رسانه‌ای نخواهند داشت. جهان، به‌ویژه کشورهای منطقه و مدعیان دفاع از آزادی بیان، باید بدانند که بی‌عملی امروز، به مشروعیت‌بخشی ناخواسته به حکومت سرکوب فردا تبدیل خواهد شد.
افغانستان امروز، در حال تبدیل‌شدن به گورستان آزادی رسانه‌هاست. در چنین فضایی، صدای مستقل نه تنها شنیده نمی‌شود، بلکه به جرم بودن متهم می‌شود. در برابر این موج بی‌صدا اما ویرانگر، تنها واکنش کافی نیست؛ اقدام، حمایت هدفمند و ایستادن در کنار صدای سانسور شده، وظیفه انسانی و حرفه‌ای جهان رسانه است.
Leave feedback about this