سید حسن موسوی، فعال اجتمایی و عضو شورای رهبری روند فکری انقلاب سبز افغانستان، در واکنش به اظهارات داکتر محی‌الدین مهدی درباره «پایان پروژه افغانستان»، تاکید کرد که بحران کنونی کشور تنها بحران طالبان یا سیاست نیست، بلکه بحران عمیق اعتماد میان اقوام است.
موسوی می‌گوید: «اگر آینده افغانستان قرار است از مسیر گفت‌وگو تعیین شود، این گفت‌وگو باید واقعاً ملی باشد، نه انحصاری.» او افزود که گفت‌وگوی بین‌الاقوامی زمانی معنا دارد که عدالت قومی، بازنگری در انحصار تاریخی چهار قوم کلان و پذیرش واقعی همهٔ اقوام ۴۲گانه در ساختار قدرت سیاسی و اجتماعی کشور محور آن باشد. در غیر این صورت، چنین گفت‌وگوهایی نه تنها افغانستان را نجات نمی‌دهد، بلکه پایه‌های فروپاشی نهایی کشور را خواهد گذاشت.
به گفته موسوی، ریشه اصلی بحران، خصومت‌های ناشی از هویت‌گرایی خشک و نگاه انحصارطلبانه به قدرت است که نخستین گام به سوی فروپاشی نهادهای اجتماعی و بی‌اعتمادی ملی را فراهم می‌کند. بنابراین هر طرح سیاسی برای آینده کشور باید هم‌زمان با بازتوزیع قدرت، به آموزش مدنی، پرورش فرهنگ شهروندی و مبارزه جدی با نفرت‌پراکنی قومی متعهد باشد.
او تاکید کرد: «افغانستان زمانی نجات می‌یابد که سیاست‌مداران و نخبگان از قومیت به شهروندی عبور کنند. پایان پروژه تنها زمانی محتمل است که صاحبان قدرت به همان بازی فرسوده قوم‌محوری بازگردند.»
موسوی ادامه داد: «اگر عاقلانه عمل کنیم و گفت‌وگوی واقعی با مشارکت تمامی ۴۲ قوم را کلید بزنیم، می‌توانیم پروژهٔ تازه‌ای آغاز کنیم؛ پروژه‌ای بر پایهٔ عدالت، سهم‌گیری عمومی و احترام متقابل. این مسیر آسان نیست، اما تنها راه خروج از بن‌بست تاریخی و بازسازی اعتماد ملی است.»
تحلیل آگاه:
برخی منتقدان مدعی‌اند که در افغانستان ۴۲ قوم وجود ندارد و این ایده قابل پذیرش نیست. با این حال، تجربه عملی نشان می‌دهد که در تذکره‌های الکترونیکی هیچ اجباری برای ثبت قومیت وجود ندارد و هر شهروند می‌تواند قوم خود را آزادانه انتخاب کند. این روند از دوران جمهوریت آغاز شد، زمانی که چهار قوم کلان سهم غالب در قدرت داشتند و بسیاری از اقوام و اقلیت‌ها فراموش شده بودند. خواست بازنگری و ثبت تمامی ۴۲ قوم پاسخی به این نابرابری تاریخی بود و اکنون در تذکره‌های الکترونیکی تمامی اقوام ثبت شده‌اند، بدون اینکه محدودیت یا انحصاری اعمال شود.
با تاکید بر مشارکت کامل اقوام، تحلیلگران می‌گویند تنها راه برون‌رفت از بحران، عبور از انحصار چهار قوم کلان و ایجاد گفت‌وگوی واقعی ملی است که پایه عدالت و اعتماد اجتماعی را تقویت کند.
Leave feedback about this